Integrale Circulaire Economie Rapportage 2023

Deze rapportage is bedoeld als kennisbasis voor het maatschappelijke en politieke debat over de transitie naar een circulaire economie. De informatie in dit rapport presenteert zowel fysieke trends in het Nederlandse gebruik van grondstoffen en de effecten ervan voor milieu en leveringszekerheid, als de activiteiten die bedrijven, burgers en beleid ondernemen om de transitie te versnellen. Uit de rapportage is vooral het volgende gebleken:

De urgentie van de grondstoffenproblematiek is verder toegenomen.
De huidige manier van produceren en consumeren met een omvangrijk gebruik van primaire grondstoffen is verspillend en één van de belangrijkste oorzaken voor klimaatverandering, verlies van biodiversiteit en vervuiling van lucht, water en bodem. De verwachting is dat het mondiale grondstoffengebruik bij ongewijzigd beleid tussen nu en 2060 zal verdubbelen.

Halvering van het Nederlands grondstoffenverbruik in 2030 wordt met huidige trends niet bereikt.
Het kabinet heef de ambitie om het primaire abiotische grondstoffenverbruik in 2030 te halveren – een tussendoel op weg naar een volledig circulaire economie in 2050. Met de huidige trends en het huidige ingezette beleid wordt die halvering niet bereikt. Het Nederlandse grondstoffenverbruik is in 2020 weliswaar afgenomen ten opzichte van 2018, maar dit komt vooral door de lockdown tijdens de coronatijd. Zo heeft de daling in het woon-werkverkeer en in het aantal vliegreizen tijdens deze periode geleid tot een afname in het gebruik van fossiele energiedragers, maar die daling is niet structureel.

Versnelling van de transitie is nog niet zichtbaar en dat is zorgelijk gezien de ambities.
Van een versnelling in de transitie naar een circulaire economie is nog geen sprake, vooral omdat de circulariteitsstrategieën achterblijven. Dit zorgt ervoor dat ondernemers kampen met dezelfde problemen als twee jaar terug. Er is wel een beperkte voortgang zichtbaar ten opzichte van de vorige ICER in de activiteiten en middelen die bedrijven, burgers en overheden in Nederland inzetten om meer circulair te produceren en te consumeren.

Intensivering van beleid is cruciaal gezien de grote ambitie.
Het halveren van het primaire abiotische grondstoffengebruik in 2030 en het realiseren van een volledig circulaire economie in Nederland in 2050 zijn enorme ambities. De huidige beleidsaanpak is met name gericht op het ondersteunen en faciliteren van circulaire initiatieven van partijen die vooral aan het experimenteren zijn. Het versnellen van de transitie naar een volledige circulaire economie in 2050 vraagt dan ook om een kabinetsbrede inzet, waarin de verantwoorde omgang met grondstoffen een prioriteit is voor het gehele kabinet.